Bật mí cách đánh thức trẻ sơ sinh – Mẹo nhỏ nhưng hiệu quả bất ngờ

Giấc ngủ rất quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ sơ sinh, nhưng không phải lúc nào bé cũng thức dậy dễ dàng vào những thời điểm cần thiết. Làm sao để đánh thức bé mà không làm gián đoạn giấc ngủ quan trọng, khiến bé vẫn thoải mái và vui vẻ? Trong bài viết này, Sữa TomKids sẽ mách bạn cách đánh thức trẻ sơ sinh nhẹ nhàng, không gây khó chịu, để bé bắt đầu ngày mới tràn đầy năng lượng!

Nhu cầu ngủ của trẻ sơ sinh

Nhu cầu ngủ của trẻ sơ sinh

Giấc ngủ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình phát triển của trẻ sơ sinh, giúp bé phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ. Trung bình, một bé sơ sinh ngủ khoảng 16 – 20 giờ mỗi ngày. Khi trẻ lớn lên, tổng thời gian ngủ này sẽ giảm dần. Điều thú vị là giấc ngủ của trẻ sơ sinh được chia thành hai loại chính, tương tự như người lớn: giấc ngủ nhanh (hay còn gọi là giấc ngủ nông) và giấc ngủ chậm (giấc ngủ sâu).

• Giấc ngủ nhanh (giấc ngủ nông): Đây là giai đoạn trẻ dễ thức giấc, chiếm khoảng một nửa tổng thời gian ngủ của trẻ. Trong giai đoạn này, mắt của bé sẽ cử động nhanh theo chiều trước – sau, như thể bé đang mơ hoặc trải qua những hình ảnh sống động. Dù chỉ là giấc ngủ nông, nhưng đây cũng là thời gian quan trọng để bé tái tạo năng lượng và phát triển hệ thần kinh.

• Giấc ngủ chậm (giấc ngủ sâu): Ngược lại, giấc ngủ sâu giúp bé thực sự thư giãn và nghỉ ngơi, không có cử động mắt và bé cũng ít bị tỉnh giấc hơn. Trẻ sơ sinh thường có khoảng 8 tiếng ngủ sâu mỗi ngày, điều này giúp cơ thể bé phục hồi và phát triển một cách mạnh mẽ. Giấc ngủ sâu còn là lúc mà cơ thể bé sản sinh hormone tăng trưởng, hỗ trợ cho sự phát triển chiều cao và sức khỏe tổng thể.
• Thời gian ngủ ban ngày và ban đêm: Khoảng một nửa thời gian ngủ của bé (khoảng 8 tiếng) diễn ra vào ban ngày, thời gian còn lại là vào ban đêm. Mặc dù có những khung giờ ngủ khá rõ ràng, nhưng không có một công thức nào cụ thể để xác định chính xác nhu cầu ngủ của trẻ, vì điều này phụ thuộc vào từng bé và sự phát triển riêng của mỗi bé. Có bé có thể ngủ liền 4 tiếng, trong khi có bé lại có thể ngủ liên tục 10 tiếng hoặc chỉ ngủ ngắt quãng trong 2 tiếng.
• Theo dõi giấc ngủ và sự phát triển của bé: Để biết liệu bé có ngủ đủ hay không, ba mẹ cần theo dõi sát sao sự phát triển của con, đặc biệt là cân nặng và sự phát triển thể chất. Nếu bé vẫn tăng cân đều và phát triển tốt, thì bé có thể đã có đủ giấc ngủ cần thiết. Bên cạnh đó, việc theo dõi và điều chỉnh nhịp sinh học cho bé sẽ giúp đảm bảo bé luôn khỏe mạnh và phát triển toàn diện.

Nhìn chung, giấc ngủ là yếu tố quan trọng hàng đầu trong những năm tháng đầu đời của bé, vì vậy ba mẹ cần chú ý theo dõi và tạo điều kiện tốt nhất cho bé yêu ngủ ngon mỗi ngày.

Nguyên nhân nào khiến trẻ sơ sinh ngủ nhiều?

Nguyên nhân nào khiến trẻ sơ sinh ngủ nhiều?

Trẻ sơ sinh ngủ nhiều là một hiện tượng hoàn toàn bình thường và cần thiết cho sự phát triển của bé. Tuy nhiên, có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến trẻ ngủ nhiều, từ nhu cầu tự nhiên của cơ thể đến các yếu tố môi trường và sinh lý. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến mà ba mẹ cần biết:

Nhu cầu phát triển tự nhiên: 

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển não bộ và cơ thể của trẻ sơ sinh. Trong những tháng đầu đời, não của trẻ phát triển với tốc độ rất nhanh và giấc ngủ giúp hỗ trợ quá trình này. Khi bé ngủ, cơ thể bé sản sinh ra các hormone tăng trưởng, giúp tăng trưởng chiều cao, phát triển cơ bắp và hệ miễn dịch. Đây là lý do tại sao trẻ sơ sinh cần nhiều giờ ngủ mỗi ngày để đảm bảo cơ thể có đủ thời gian phát triển tối ưu.

Trẻ cần phục hồi năng lượng: 

Mặc dù trẻ sơ sinh dường như không hoạt động nhiều, nhưng việc thích nghi với thế giới mới, tiếp nhận thông tin và phát triển các giác quan là những công việc đòi hỏi rất nhiều năng lượng. Giấc ngủ là cách để bé phục hồi lại năng lượng đã tiêu hao trong quá trình khám phá thế giới xung quanh. Do đó, bé sẽ cần ngủ nhiều để nạp lại năng lượng cho cơ thể và não bộ.

Chu kỳ sinh học chưa hoàn thiện: 

Trẻ sơ sinh chưa có chu kỳ sinh học ổn định như người lớn, vì vậy, giấc ngủ của bé thường không tuân theo lịch trình ngày – đêm cụ thể. Bé có thể ngủ ngắn nhưng nhiều lần trong ngày, hoặc có những giấc ngủ dài không cố định. Điều này là do hệ thần kinh và các bộ phận điều chỉnh giấc ngủ của bé vẫn đang trong quá trình hoàn thiện, dẫn đến việc bé ngủ nhiều hơn bình thường.

Cảm giác an toàn và ấm áp: 

Một trong những nguyên nhân khác khiến trẻ ngủ nhiều là do bé cảm thấy an toàn và ấm áp trong vòng tay của mẹ hoặc trong không gian quen thuộc của mình. Khi được bế ẵm hay ôm ấp, bé sẽ dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu vì cảm thấy yên tâm và thoải mái. Việc ngủ trong không gian an toàn giúp bé ngủ ngon hơn và kéo dài thời gian ngủ.

Do môi trường yên tĩnh và không bị quấy rầy: 

Môi trường ngủ yên tĩnh, không bị quấy rầy bởi tiếng ồn hoặc ánh sáng mạnh cũng là một yếu tố quan trọng giúp bé sơ sinh ngủ nhiều. Nếu ba mẹ tạo điều kiện cho bé có một không gian ngủ lý tưởng, bé sẽ dễ dàng đi vào giấc ngủ sâu và không bị tỉnh giấc thường xuyên. Điều này giúp kéo dài thời gian ngủ của bé một cách tự nhiên.

Phản ứng sau tiêm chủng hoặc bệnh lý nhẹ: 

Sau khi tiêm chủng hoặc khi bé bị bệnh nhẹ, cơ thể bé có thể cần nhiều thời gian hơn để nghỉ ngơi và phục hồi. Giấc ngủ sẽ giúp hệ miễn dịch của bé hoạt động tốt hơn, từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục. Đây cũng là lý do khiến bé có thể ngủ nhiều hơn bình thường trong một số giai đoạn nhất định.

Do sữa mẹ

• Sữa mẹ chứa hormone hỗ trợ giấc ngủ: Sữa mẹ chứa một số hormone như melatonin, giúp điều chỉnh nhịp sinh học của trẻ. Melatonin là một hormone tự nhiên có khả năng gây buồn ngủ, giúp bé dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu hơn. Hàm lượng melatonin trong sữa mẹ cũng tăng cao vào buổi tối và ban đêm, giúp bé cảm thấy buồn ngủ và tạo nên giấc ngủ ổn định hơn.
• Bú mẹ tạo cảm giác an toàn và thư giãn: Khi bú mẹ, bé không chỉ được cung cấp dưỡng chất mà còn cảm nhận được sự ấm áp, yêu thương từ mẹ. Quá trình này tạo cho bé cảm giác an toàn, thoải mái và thư giãn, điều này làm bé dễ dàng ngủ thiếp đi ngay sau khi no sữa. Cảm giác gần gũi với mẹ cũng giúp giảm căng thẳng và lo lắng ở trẻ, hỗ trợ giấc ngủ hiệu quả hơn.

Nhìn chung, ngủ nhiều là điều cần thiết và bình thường đối với trẻ sơ sinh. Ba mẹ không nên quá lo lắng, trừ khi có những dấu hiệu bất thường về sức khỏe. Hãy luôn theo dõi sự phát triển và tạo môi trường tốt nhất để bé có thể ngủ ngon và phát triển toàn diện.

Những lý do để mẹ đánh thức trẻ dậy

Lý do để mẹ đánh thức trẻ dậy

Việc đánh thức trẻ sơ sinh không phải lúc nào cũng dễ dàng, và mẹ thường lo lắng liệu có nên làm điều này hay không. Tuy nhiên, có những trường hợp mẹ cần đánh thức bé để đảm bảo sức khỏe và sự phát triển của con. Dưới đây là những lý do hợp lý để mẹ nên đánh thức trẻ sơ sinh dậy:

• Cho bé bú đúng giờ: Đối với trẻ sơ sinh, đặc biệt là trong những tuần đầu tiên, việc bú sữa đều đặn là vô cùng quan trọng để cung cấp đủ dinh dưỡng cho sự phát triển của bé. Nếu bé ngủ quá lâu, việc bỏ qua một bữa bú có thể ảnh hưởng đến lượng sữa nạp vào, khiến bé không đủ dinh dưỡng cần thiết. Mẹ cần đánh thức bé dậy để cho bú, đặc biệt nếu bé ngủ quá 4 giờ mà không thức.

• Duy trì nhịp sinh học: Nếu bé ngủ quá nhiều vào ban ngày, mẹ nên đánh thức bé để tránh tình trạng bé bị đảo lộn nhịp sinh học, dẫn đến việc thức đêm và ngủ ngày. Bằng cách đánh thức bé dậy vào những giờ nhất định, mẹ sẽ giúp bé hình thành thói quen ngủ đúng giờ, giúp bé ngủ ngon hơn vào ban đêm và tránh tình trạng “cày đêm” không tốt cho sức khỏe.

• Theo dõi sức khỏe của bé: Nếu bé sinh non hoặc có vấn đề về sức khỏe, bác sĩ có thể yêu cầu mẹ đánh thức bé thường xuyên để kiểm tra tình trạng của bé, như cân nặng, da dẻ hoặc nhiệt độ cơ thể. Việc này giúp đảm bảo bé đang phát triển tốt và không có dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng.

• Giúp bé thoát khỏi giấc ngủ quá dài: Một số trẻ có thể rơi vào giấc ngủ quá sâu và lâu, điều này không hẳn là tốt. Mẹ cần đánh thức bé dậy để bé có thể di chuyển, thay đổi tư thế và tránh tình trạng ngủ quá lâu trong một tư thế, dẫn đến khó chịu hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe của bé, như tăng nguy cơ bị méo đầu do tư thế nằm quá lâu ở một bên.
• Điều chỉnh lượng sữa và tã: Nếu bé ngủ quá lâu và tã của bé đã đầy hoặc bé cần thay bỉm, mẹ nên đánh thức bé để đảm bảo vệ sinh và thoải mái cho giấc ngủ tiếp theo. Một chiếc tã quá ướt hoặc bẩn có thể gây kích ứng da bé và làm gián đoạn giấc ngủ sau đó.

Nhìn chung, đánh thức bé sơ sinh không phải lúc nào cũng là việc dễ dàng, nhưng có những lúc điều này cần thiết để đảm bảo bé nhận đủ dinh dưỡng, phát triển khỏe mạnh và hình thành thói quen sinh hoạt tốt.

Cách đánh thức trẻ sơ sinh dậy đúng cách

Cách đánh thức trẻ sơ sinh dậy đúng cách

Đánh thức trẻ sơ sinh dậy đúng cách là một nghệ thuật mà ba mẹ cần nắm vững để giúp bé tỉnh giấc nhẹ nhàng mà vẫn duy trì được tâm trạng thoải mái. Dưới đây là những cách đánh thức trẻ sơ sinh hiệu quả giúp ba mẹ gọi bé dậy mà không làm gián đoạn giấc ngủ quý giá của bé.

Trò chuyện, hát hoặc mở nhạc cho bé nghe

• Trò chuyện nhẹ nhàng với bé: Âm thanh quen thuộc từ giọng nói của ba mẹ luôn là một cách tuyệt vời để đánh thức bé mà không gây cảm giác bất ngờ hay giật mình. Hãy thử thì thầm những câu nói dịu dàng, như “Chào buổi sáng con yêu” hoặc “Dậy thôi nào, mẹ ở đây rồi.” Giọng nói nhẹ nhàng của bạn sẽ làm bé cảm thấy yên tâm, giúp bé tỉnh dậy mà vẫn giữ được tâm trạng thoải mái và vui vẻ.
• Hát ru hoặc mở nhạc êm dịu: Giai điệu của những bài hát ru nhẹ nhàng hoặc một bản nhạc êm dịu cũng có thể giúp bé dần dần tỉnh giấc mà không bị làm phiền. Bạn có thể hát những bài hát quen thuộc mà bé yêu thích, hoặc mở những giai điệu nhẹ nhàng như nhạc cổ điển, âm thanh tự nhiên. Âm nhạc không chỉ kích thích bé tỉnh dậy mà còn mang lại cảm giác thư giãn, tạo nên một bầu không khí dễ chịu cho cả bé và ba mẹ.
• Kết hợp giữa âm thanh và tiếp xúc: Ngoài việc sử dụng âm thanh, ba mẹ có thể kết hợp với những động tác nhẹ nhàng như vuốt ve tay, chân của bé, hoặc đặt tay lên lưng bé để bé cảm nhận được sự hiện diện của bạn. Sự kết hợp giữa âm thanh dịu dàng và tiếp xúc ấm áp sẽ giúp bé tỉnh dậy một cách từ từ, không gây căng thẳng và khó chịu.

Sử dụng âm thanh trong quá trình đánh thức không chỉ giúp bé dậy một cách thoải mái mà còn là cách tuyệt vời để gắn kết tình cảm giữa ba mẹ và bé, giúp bé bắt đầu ngày mới với tâm trạng vui vẻ và tràn đầy năng lượng.

Gọi con dậy nhẹ nhàng

• Gọi bé dậy bằng giọng nói nhẹ nhàng: Thay vì vội vàng lay mạnh bé, hãy thử gọi tên bé hoặc thì thầm nhẹ nhàng những câu nói âu yếm, yêu thương. Âm thanh nhẹ nhàng từ giọng nói của mẹ sẽ giúp bé tỉnh dậy từ từ và cảm thấy an toàn, không bị bất ngờ hay hoảng sợ. Điều này cũng giúp tạo mối liên kết tình cảm giữa mẹ và bé, mang lại sự ấm áp cho mỗi buổi sáng thức dậy.
• Vuốt ve bé nhẹ nhàng: Đôi khi, chỉ cần một cái vuốt ve nhẹ trên lưng hoặc bụng bé cũng đủ để bé tỉnh giấc một cách nhẹ nhàng. Động tác này vừa giúp bé cảm nhận được sự yêu thương từ ba mẹ, vừa giúp bé thư giãn và tỉnh táo dần dần. Hãy vuốt ve bé một cách nhịp nhàng, không vội vàng, để bé có thể dậy một cách tự nhiên và dễ chịu.
• Đừng quên nụ cười: Khi bé mở mắt, hãy dành cho bé một nụ cười ấm áp và những ánh mắt trìu mến. Sự kết nối tình cảm này sẽ giúp bé bắt đầu ngày mới trong sự yêu thương và vui vẻ. Nụ cười của ba mẹ sẽ làm bé cảm thấy an toàn và hào hứng, tạo nên tâm trạng tích cực cho cả bé và ba mẹ.

Điều chỉnh ánh sáng trong phòng

• Sử dụng ánh sáng tự nhiên: Ánh sáng tự nhiên là yếu tố hoàn hảo để giúp bé nhận biết sự thay đổi giữa ngày và đêm. Khi muốn đánh thức bé vào buổi sáng, hãy kéo rèm cửa để ánh sáng mặt trời nhẹ nhàng chiếu vào phòng. Ánh sáng tự nhiên không chỉ kích thích hormone cortisol giúp bé tỉnh táo mà còn tạo cho bé cảm giác ấm áp và dễ chịu hơn khi bắt đầu ngày mới.
• Điều chỉnh ánh sáng dịu nhẹ trong phòng: Nếu không có ánh sáng tự nhiên hoặc khi cần đánh thức bé vào thời gian khác trong ngày, hãy sử dụng đèn ngủ với cường độ ánh sáng dịu nhẹ. Đèn có ánh sáng ấm sẽ giúp bé từ từ thoát ra khỏi trạng thái ngủ mà không bị giật mình hay khó chịu. Điều này rất quan trọng để bé cảm thấy an toàn và thoải mái khi thức dậy.
• Tránh ánh sáng mạnh đột ngột: Khi đánh thức bé, hãy tránh bật đèn quá mạnh hoặc chiếu thẳng vào mắt bé. Ánh sáng mạnh có thể khiến bé bị chói mắt, gây khó chịu và thậm chí làm bé quấy khóc. Thay vào đó, hãy bật đèn từ từ để bé dần dần thích nghi với môi trường sáng hơn, giúp bé tỉnh giấc mà vẫn giữ được trạng thái thư thái.
• Tạo môi trường ánh sáng phù hợp trước khi bé thức dậy: Trước khi đánh thức bé khoảng 10-15 phút, ba mẹ có thể bắt đầu điều chỉnh ánh sáng trong phòng để bé dần quen với sự thay đổi. Ví dụ, nếu bé đang ngủ trong bóng tối, hãy từ từ tăng cường độ sáng trong phòng hoặc mở hé rèm cửa để ánh sáng len lỏi vào không gian ngủ. Điều này giúp bé thức dậy tự nhiên và nhẹ nhàng hơn, tránh tình trạng bất ngờ hay giật mình.

Việc sử dụng ánh sáng hợp lý không chỉ giúp bé dễ dàng thức dậy mà còn hỗ trợ xây dựng nhịp sinh học ổn định cho bé. Điều chỉnh ánh sáng đúng cách sẽ mang lại một khởi đầu nhẹ nhàng, dễ chịu cho cả bé và ba mẹ trong mỗi ngày mới.

Điều chỉnh nhiệt độ phòng

Điều chỉnh nhiệt độ phòng là một cách tinh tế và hiệu quả để đánh thức trẻ sơ sinh mà không làm bé giật mình hay khó chịu. Một căn phòng với nhiệt độ phù hợp sẽ giúp bé tỉnh dậy tự nhiên, thoải mái hơn sau giấc ngủ. Bạn có thể bắt đầu bằng cách điều chỉnh nhiệt độ phòng ấm hơn một chút vào buổi sáng hoặc mở cửa sổ để ánh sáng nhẹ nhàng lọt vào. Sự thay đổi nhẹ về không gian này sẽ giúp bé dần dần tỉnh giấc một cách tự nhiên, mà không cần đến tiếng ồn hay bất kỳ sự tác động mạnh nào. 

Cởi khắn cuốn, chăn mền

• Cởi khăn cuốn hoặc chăn mền một cách từ từ: Khăn cuốn và chăn mền giúp bé cảm thấy ấm áp và an toàn trong khi ngủ, nhưng khi cần đánh thức bé, việc từ từ cởi bỏ lớp chăn này sẽ giúp bé dần dần cảm nhận sự thay đổi nhiệt độ và môi trường xung quanh. Điều này sẽ giúp bé tỉnh giấc một cách tự nhiên mà không bị giật mình.
• Kích thích nhẹ nhàng khi bé cảm nhận được sự thay đổi: Sau khi cởi khăn cuốn hoặc chăn mền, bé sẽ bắt đầu cảm nhận được không khí mát hơn, điều này khiến bé thức dậy từ từ. Để hỗ trợ quá trình này, ba mẹ có thể nhẹ nhàng vuốt ve cánh tay hoặc chân của bé, giúp bé thức dậy trong cảm giác an toàn và thoải mái.
• Cho bé một chút thời gian để thích nghi: Sau khi đã cởi bỏ khăn cuốn hoặc chăn mền và bé đã bắt đầu tỉnh giấc, ba mẹ nên cho bé một chút thời gian để thích nghi hoàn toàn với sự thay đổi. Đừng vội vàng bế bé dậy ngay lập tức. Hãy để bé cảm nhận không khí xung quanh, duỗi mình và tự thức dậy theo nhịp điệu tự nhiên của cơ thể.

Kết luận

Hy vọng, dựa vào những kiến thức mà Sữa TomKids đã nêu ra phía trên, ba mẹ sẽ tự tin hơn trong việc đánh thức bé yêu một cách nhẹ nhàng và hiệu quả.Hãy nhớ rằng, mỗi lần đánh thức bé là một cơ hội để ba mẹ và bé cùng gắn kết yêu thương, tạo nên những khoảnh khắc tuyệt vời trong hành trình chăm sóc con yêu.